SKRIVA EITT BRÆV – BROYT EITT LÍV 

Í 1962 byrjaði Amnesty International sum rørsla. Fólk skrivaðu til portugisisku stjórnina og heittu á hana um at leyslata tveir ungar menn, sum av órøttum vóru settir í fongsul. Og nú 60 ár seinni skriva vit enn brøv.

Skriva fyri lív er heimsins størsta mannarættindatiltak, og fer nú av bakkastokki. Fyri 21 árum síðani savnaðust nakrir aktivistar í Pólandi. Tey høvdu funnið upp á eitt tiltak, har tey skrivaðu brøv í 24 tímar – eitt sokallað skrivimarathon. Tiltakið varð so væleydnað, at árini eftir vórðu fleiri og fleiri lond, sum skipaðu fyri líknandi tiltøkum. Hetta varð byrjanin til Skriva fyri lív, sum nú er størsta mannarættindatiltakið í heiminum.

 

VIT SKRIVA, TÍ TAÐ RIGGAR

Eftir so mong ár kunnu vit staðfesta, at tað riggar at skriva brøv. Brøv bjarga lívum og birta vón. Øll hesi árini hava fólk verið við til at broyta lívið hjá fleiri hundrað fólkum, sum vit hava skrivað fyri: Fólk eru sloppin undan píning, ágangi og órættvísari fongsulsrevsing. Tá fleiri milliónir menniskju kring allan heim leggja trýst á lond og stjørnir, síggja vit úrslit. Í 1 út av 3 málum, sum vit skriva fyri, síggja vit ítøkiligar broytingar.

Hvør ár verða nøkur átrokandi mál tikin út – tað kann vera einstaklingar ella bólkar, sum á onkran hátt hava mist teirra rættindi, sum vit skriva fyri.Í ár snýr Skriva fyri lív seg um rættin at mótmæla.

 

 ØLL KUNNU VERA VIР

Øll kunnu luttaka í Skriva fyri lív – privatpersónar, skúlaflokkar, fríðtíðarskúlar, bindiklubbar, bókaklubbar og øll møgulig onnur. Til høgru kanst tú lesa meira um átakið Skriva fyri lív, og um tú kundi hugsað tær at brúkt Skriva fyri lív í undirvísingini, so er eisini tilfar til tín á høgru síðu.

Vinarliga komið framvið á kontórinum ella sendið okkum brøvini. Vit senda øll brøvini saman á rætta stað.

 LES MEIRA UM
 SKRIVA FYRI LÍV 

Trýst her

 SKRIVA FYRI LÍV
 Í UNDIRVÍSINGINI 

Trýst her

 UNDIRVÍSINGARTILFAR
UM TALUFRÆLSI V.M. 

Trýst her

SOLEIÐIS RIGGAR SKRIVA FYRI LÍV

1. Amnesty kannar mannarættindabrot kring allan heim

2. nøkur mál verða vald út til átakið “skriva fyri lív”

3. fólk kring allan heim skriva brøv

4. brøvini koma fram

5. vón birtist. Fangar verða leyslætnir. Umstøður verða betraðar

6. Amnesty fær afturmeldingar, sum vísa, at brøvini gera mun

 Í ÁR SKRIVA VIT FYRI: 

 CHOW HANG-TUNG 

Chow er mannarættindasakførari og aktivistur. Tann 4. juni 2021 eggjaði Chow fólki á sosialum miðlum til at minnast hópdrápið í 1989 í Kina við at tendra ljós. Sama dag varð hon handtikin fyri at hava “lýst fyri ella almannakunngjørt eina óheimilaða samkomu”. Chow er nú fongslað í 22 mánaðir fyri friðarliga at hava minst tey, sum lógu eftirá í tí ræðuliga hópdrápinum. Hon kann verða fongslað uppaftur longur fyri at hava komið almennu trygdini í vanda. Men Chow er djørv: “At sagt, eg ikki eri rædd, hevði verið lygn, men eg eri ikki so rædd, at eg tori einki at gera.”

LES MEIRA
SKRIVA UNDIR

 YREN ROTELA OG MARIANA SEPÚLVEDA 

Yren og Mariana vilja liva eitt frælst lív, men sum tvørkyntar kvinnur mugu tær stríðast fyri teirra rættindum. Nakrir bólkar sleppa ikki at skráseta seg sum lógligar felagsskapir, av tí at teir einki veruligt samleikakort hava. Harumframt hendir tað ofta, at myndugleikarnir sýta fyri at geva felagsskapum fyri tvørkynd loyvi at brúka tað almenna rýmið til mótmælistiltøk, gongur og virksemi, sum kunnar um LGBTI+-rættindi. Sostatt sleppa tey ikki at brúka rættin at mótmæla og rættin at savnast, sum øll annars eiga sambært grundlógini í landinum.

LES MEIRA
SKRIVA UNDIR

 ALEKSANDRA SKOCHILENKO 

Aleksandra (Sasha) fyllir lívið við tónleiki og list. Tann 31. mars 2021 býtti hon prísskeltini í einum matvøruhandli í Sankta Pætursborg um við smáar pappírslepar. Á pappírslepunum stóð, hvussu Russland hevði bumbað sjónleikaraskúlan í Mariupol í Ukraina, og at fólk í hundraðtali vóru flýdd. Tíðliga á morgni tann 11. apríl 20022 handtók løgreglan Aleksandru. Hon varð skuldsett fyri “alment at hava borið falstíðindi um vápnaðu herliðini hjá Russiska samveldinum”. Aleksandra hevur verið afturhildin líka síðan undir ræðuligum umstøðum.

LES MEIRA
SKRIVA UNDIR

 SHAHNEWAZ CHOWDHURY 

Tann 26. mai 2021 rakti ein ódn økið, har Shahnewaz Chowdhury býr. Ógvisligt áarføri og vindur oyðiløgdu fleiri heim. Shahnewaz skrivaði á Facebook, at veðurlagsbroytingarnar vóru orsøk til ódnarveðrið, og sipaði í sama viðfangi til Banshkali-orkuverkið, sum er tætt við.

Orkuverkið stevndi Shahnewaz og legði hann undir at bera falstíðindi. Shahnewaz varð handtikin fyri uppslagið á Facebook. Hann varð afturhildin undir ómenniskjansligum umstøðum í 80 dagar uttan rættargang. Shahnewaz varð síðani leyslatin ímóti loysigjaldi, men verður hann dømdur, skal hann í fongsul í mong ár.

LES MEIRA
SKRIVA UNDIR

 RÆTTURIN AT MÓTMÆLA 

Í ár snýr Skriva fyri lív seg um rættin at mótmæla. Tey fólkini, vit í ár skriva fyri hava øll veirð fyri órætti eftir at tey hava mótmælt. 

“Rætturin at mótmæla” er ikki eini rættindi, ið beinleiðis eru at finna í altjóða mannarættindalógum. Vit finna ikki orðið “mótmæla” í t.d. Heimsyvirlýsingini um Mannarættindi, men hetta merkir ikki, at hesin rætturin ikki er vardur av mannarættindunum. Rætturin at mótmæla er tryggjaður av øðrum rættindum, serliga rættinum at savnast og at siga sína hugsan. Til flestu mótmæli savnast fólk at siga sína hugsan. Rætturin at savnast verjir ætlaðar og spontanar samankomur av fólki í privata og almenna rúminum. Slík savnan av fólki fevnir t.d. um politisk mótmæli, skrúvgongur, átøk í samband við verkføll, setumótmæli, minningarløtur, mótmælisgongur, at banka á grýtulok, mentanarlig ella átrúnarlig hátíðarhald og talgild mótmæl.

“Friðarlig mótmæli” er ein máti at útinna okkara rættindini. Vit “friðarligum mótmæli” skilja við mótmæli uttan harðskap. Gjøgnum søguna hava mótmæli givið fólki og samfelagsbólkum møguleikan at siga sína hugsan, at vísa á ósemju, órættvísi og misbrúk umframt at krevja ábyrgd og broytingar.

Mótmæli kunnu eisini verða sædd sum ein hóttan móti teimum, sum sita við valdið. Serliga tá ið atfinningarnar stríða ímóti verandi stjórn ella støðu. Heldur enn at viðgerða tað, ið verður mótmælt um, og at virka fyri at samskifta um loysnir, svara summar stjónir aftur við sláa niður á friðarlig mótmælisfólk. Tað eru málini, vit í ár skriva um eitt dømi um. 

 HUG AT BROYTA LÍV? 

Hevur tú hug at skriva eitt bræv og broyta eitt lív? Tú kanst skriva sjálv/ur ella biðja vinir og familju skriva saman við tær. Til vinstru er ymiskt tilfar savnað m.a. um Skriva fyri lív, um at skriva bræv og um persónarnar, vit í ár skriva fyri. Tá ið tú hevur skrivað brøvini, vinarliga latið Amnesty Internaitonal Føroyum tey, so senda vit øll brøvini úr Føroyum til rætta stað. 

 LES MEIRA UM
 SKRIVA FYRI LÍV 

Trýst her