Ein stórur partur av lívinum hjá børnum og ungum fer fram á netinum. Tað er tí neyðugt, at vit í skúlanum arbeiða og tosa um hvørjar felagsskapir vit taka lut í á netinum. Hvussu vit fara fram, og hvørjar reglur og lógir eru galdandi – eisini á netinum.

MYND KREVUR SAMTYKKI OG AFTUR SAMTYKKI
Vit hava seinastu árini lært okkum orðið: SAMTYKKI. Og tá tað snýr seg um myndir og netið, so skal SAMTYKKI gevast tvær ferðir. 

Tú skal hava SAMTYKKI fyri at taka myndina og SAMTYKKI fyri at deila myndina. At tú hevur fingið eina mynd sendandi merkir ikki, at tú harvið hevur rætt at deila hana. Og SAMTYKKI kann altíð takast aftur, og tá skal myndin strikast.

Tað er ólógligt at deila myndir á netinum uttan samtykki. Persónsálop og ágangur umframt deiling av nakinmyndum og øðrum persónsviðkvomum upplýsingum, uttan samtykki, er beinleiðis ólógligt. Tað eru tað nógv, sum ikki vita, men kanska verri – nógv sum vita og ikki virða. Tað er púra vanligt, at serliga ung nýta viðkvæmar persónligar upplýsingar sum undirhald, hevndarálop ella hóttanaramboð ímóti verjuleysum persónum. Er myndin komin á alnótina, er mest sannlíkt ógjørligt at fáa hana aftur. Slíkur ágangur og skemmilsi eru álvarsom, og hjá tí rakta kunnu árinini samanlíknast við tey, tú fært av harðskapi og øðrum ágangi. Tey eru álvarsom, og tað er í neyðugt hjá okkum at tosa um talgilda mentan og dannilsi, um rættindi á netinum og um galdandi lógarkarmar. Somuleiðis er ikki minst týdningarmikið at tosa um virðiliga og siðiliga framferð, og hvussu vit fara at yvirfyri hvør øðrum. Tað er neyðugt at gera tað púra greitt fyri øllum, at tað er ALTÍÐ tann, ið deilir myndina, sum hevur skyldina, og at tað tí ONGANTÍÐ er tann, sum hevur tikið ella sent myndina í trúnaði, ið skal revsast fyri nakað, hvørki moralskt ella sambært lóg. Hinvegin er tað tann, sum hevur deilt myndina uttan samtykki, ið sambært revsilógini kann revsast.

SAMTYKKI – EISINI Á NETINUM

Í Føroyum hava vit varpað ljós á SAMTYKKI. At vit hava rætt til egnan kropp, Hesin rættur fevnur sjálvsagt eisini um talgilda heimin og myndir. 

Tey eru alsamt fleiri børn og ung, sum verða útsett á alnótini, tí at nakinmyndir av teimum fara í umferð. Myndirnar kunnu vera stolnar ella tiknar, uttan at persónurin veit av tí, t.d. í einum skiftingarrúmi, ella tað kann vera ein mynd, sum er send og ætlað einum ávísum persóni, men sum endar í skeivum hondum, ella í hevnisøku verður deild uttan samtykki. Sambært løgregluni er hetta eisini ein stórur trupulleiki her í Føroyum.

Hóast internetið hevur gjørt tað møguligt at deila myndir við alla verðina við eitt knappatrýsti, so eru framvegis reglur fyri, hvat loyvt er at almannakunngera.

Ein og hvør sum almannakunnger myndir á netinum má fyrihalda seg til ásetingarnar í persónsupplýsingarlógini. Hetta merkir m.a., at meginreglan er, at ein mynd ikki má almannakunngerast uttan samtykki frá tí avmyndaða, og at tað er tann, ið hevur almannakunngjørt myndina, sum skal kunna prógva, at eitt greitt samtykki er fingið til vega.

Um at ferðast á netinum

At reika á netinum er ein natúrligur part­ur av gerandisdegnum hjá flest øllum, bæði børnum og vaksnum. Hetta setur krøv um skilagóðan atburð og hvussu tú tryggjar títt privatlív.

Ein væl tilrættisløgd undirvísingargongd í ymiskum lærugreinum, har næm ing ur­in fer í dýpdina saman við sínum floks­feløgum, tryggjar at evnið verður tikið í álvara og fær neyðuga viðgerð.

Somuleiðis er sera umráðandi, at for­eldr ini hava ein virknan leiklut. Fyri hvørt evni er ein heimasetningur, har for­eldrini og barnið í felag viðgera ymiskar spurningar, ið stinga seg upp í kjalar­vørrinum av kunningartøknini.

Undirvísingartilfarið leggur dent á fimm viðkomandi tættir, ið stuðla upp undir fyribyrgjandi gongdina, ið er:

VITAN + HUGBURÐUR = ATBURÐUR

Ein slík skipað tilgongd er – saman við foreldrafundum og øðrum átøkum í SSP – við til at menta okkara børn og ungu til at gerast skilagóðir og vanda­lig ir brúkarar, tá ið teir reika á net in um og brúka mongu pallarnir og samskiftis­hætt irnar har.